Целта на истражувањето "Учество на граѓанските организации во прекугранична соработка" е да даде јасна слика за учество на граѓанските организации од Република Македонија во програмите за прекугранична соработка, фокусирајќи се на следните прашања:
- Учество на граѓанските организации во проекти за прекугранична соработка,
- Учество на граѓанските организации во процесот на планирање и донесување на одлуки во програмите за прекугранична соработка,
- Соработка меѓу граѓанските организации, општините и другите чинители во проекти за прекугранична соработка.
Реформи во Јавната администрација и локалните власти во земјите од источното партнерство се смета за една од главните цели што треба да се постигне во наредните години што се рефлектираше во прегледот на Европската соседска политика во 2015 година, како и подвлечена во акциониот план CORLEAP 2016-2017. Темата е релевантна и во договорите за здруженија потпишани од Грузија, Украина и Молдавија. Тешкотиите се очигледни, бидејќи тие се однесуваат на истата организација на државата и односот меѓу граѓаните и властите (како на национално, така и на локално ниво).
Реформата во јавната администрација НЕ е суштински законодавен процес, но строго е поврзан со културниот и системски елементи во заедницата. Затоа е од суштинско значење да се земе предвид постоењето / непостоењето на врската помеѓу институциите и граѓаните. Законодавството не може да се развие без да се размисли за постојан процес на информирање, дијалог и размена со граѓаните што ќе воспостави доверба од обете страни што потоа ќе им овозможи на законите/ одредбите да имаат одредена шанса за спроведување.
Локалните власти и локалните заедници се најефективните решавачи на проблеми, ако имаат можности да имаат свое одлучување и ресурси. Процесот на децентрализација и зајакнување на локалните заедници и партиципативен пристап се едни од најпредизвикувачките работи од овие последни години во земјите од Источното партнерство. Благодарение на децентрализираната соработка, која ги вклучува локалните власти и локалните заедници во меѓународна соработка, можно е да се развијат проекти и активности кои ја поддржуваат локалната демократија и економскиот и социјалниот развој. Тие исто така создаваат силни врски помеѓу заедниците и граѓаните, создаваат дијалог и доверба.
На иницијатива на градоначалникот на град Гдањск - Полска, беше спроведено истражување со организации и височини кои претставуваат прашања од граѓанското општество и имаат локални канцеларии во земјите од Источното партнерство.
Локалната самоуправа ги потенцира правото и способноста на локалната надлежните органи, во рамките на законот, да го регулираат и управуваат со значителниот удел во јавните работи. Во локалната демократија тоа е право им се доделува на советите или собранијата составени од членови кои се слободни избрани со тајно гласање и директно одговараат на нивната локална изборна единица. Ова се придржува кон принципот на супсидијарност, кој гарантира дека проблемите се решаваат од страна на оние институции и групи од граѓанското општество, кои се најкомпетентни и најблиски до граѓаните.
Сметајќи дека целта на Советот на Европа е да се постигне поголемо единство меѓу нејзините членки со цел да се зачуваат и реализираат идеалите и принципите што се нивното заедничко наследство; Имајќи предвид дека еден од методите со кои треба да се постигне оваа цел е преку договори од областа на администрацијата;
Во 2007 година, Владата на Република Македонија ја усвои првата Стратегија за соработка на Владата со граѓанското општество и Акциониот план 2007-2011 година. Така, Владата ја истакна важноста на граѓанското општество во целина, со што се отвори основата за нејзината соработка со ГО и презеде систематски пристап во зајакнувањето на основните услови за побрз и поефикасен развој на овој сектор.
Со овој закон се уредуваат: надлежностите на општината; непосредното учество на граѓаните во одлучувањето; организацијата и работата на органите на општината; општинската администрација; актите на органите; имот-сопственост на општината; надзорот над работата на органите на општината; распуштањето на советот на општината; механизмите на соработка меѓу општините и Владата на Република Македонија; месната самоуправа; заштитата на локалната самоуправа; утврдување на службени јазици во општините и други прашања од значење за локалната самоуправа.
Главната цел на студијата е увид во механизмите за меѓусекторска соработка и дијалошки механизми на локално ниво и на таа основа да се донесат серија препораки за понатамошен развој на методологијата и транспарентен систем за финансиска и нефинансиска поддршка за граѓанските организации, на локално ниво.
На кој начин општините ги поддржуваат граѓанските организации? Дали соработката помеѓу локалната самоуправа и граѓанскиот сектор е подобрена? Кои општини јавно објавиле повик за проекти? Публикацијата “Истражување на финансиската и нефинансиската поддршка на граѓанските организации од локалните власти” ги содржи одговорите на овие прашања и многу повеќе.
Овој водич има за цел да им даде на финансиерите концизен преглед на новите области што се повеќе влијаат на нивната работа. Сепак, треба да се истакнне затоа што демократското управување е толку сложено, дифузно и разнолико - и пред сè, затоа што оваа работа се менува и расте толку брзо - овој водич не можеме да го сметаме за исцрпен опис на полето и може да биде застарен за многу брзо време. Еден аспект на здрава локална демократија е ефективноста на владата и раководството на избраните функционери. Но, еден фундаментален аспект и поважниот за финансиерите е поширокиот однос меѓу граѓаните и институциите кои обезбедуваат услуги, донесуваат јавни одлуки и реагираат на загриженоста на луѓето. (Во овој водич, ќе го дефинираме терминот „граѓани“ што се однесува на сите видови на жители, не само на граѓани во правна смисла.) Најочигледен од овие институции е локалната самоуправа, но фондациите, непрофитните организации, деловните активности, другите владини агенции и институциите, сите играат важни улоги во решавањето на јавните проблеми.
Локалната самоуправа во Европа забележа значителни промени во последните две децении. И покрај неколкуте разлики меѓу европските земји во однос на локалната автономија, локалната самоуправа стана клучен елемент во нивните политички системи главно од две причини. Прво, организациите на локалната самоуправа се одговорни за испорака на некои услуги како што се образование, благосостојба и урбанистичко планирање. Второ, принципите и практиката на демократијата се изучуваат, развиваат и зајакнуваат најефикасно во контекст на локалната политика, каде учеството е релативно лесно, а наградите се поитни. Имајќи ги предвид принципите на Европската повелба за локална самоуправа (1985), во членот 4 се предвидува дека „јавните одговорности генерално се остваруваат, пред сè, од оние органи кои се најблизу до граѓанинот. Распределбата на одговорноста на друг орган треба да тежи до обемот и природата на задачата и барањата за ефикасност и економија “(Извадок 4, параграф 3).
Во дискусиите за тековната криза на Европската унија предизвикана од „НЕ“ на Уставниот договор во Франција и Холандија, понекогаш се заборава дека сѐ, во целата конструкција на Европската унија е повеќе од успешна приказна! Европа во моментот доживува невиден период на стабилност и мир. 60 години по завршувањето на Втората светска војна, 27 европски земји ја градат својата заедничка иднина врз основа на вредностите за мир, демократија и човекови права. Несомнено, демократијата е кревка конструкција, која треба да се зајакнува постојано. Проектот „Градови кои дејствуваат за мир и демократија во Европа“ имаше за цел да ги зближи локалните власти, невладините организации и младите луѓе за да ја проценат и дебатираат нивната улога во изградбата на мирна и демократска Европа.
Овој документ се заснова на работата извршена во последните пет години од страна на нашите 350 членови, локално и регионално избрани претставници. Ние работиме заедно низ целиот регион и градови во Европа за да се осигураме дека ќе се слушнат гласовите на нашите заедници. Нашата цел е да ја зајакнеме Европската унија преку вклучување на регионалните и локалните власти во процесот на одлучување на ЕУ, тесно соработување со сите нивоа на власт и директно со граѓаните преку постојан дијалог. Ние сакаме локално да ги прицврстуваме политиките на ЕУ и да бидеме сигурни дека тие соодветно се снабдени.
Проектот насловен како „Добро владеење на општинската демократија и граѓанското учество на ниво на локална самоуправа“ содржи активности кои се насочени кон иницирање општествени промени на локално ниво во РМ, во насока на доследно практикување на демократските вредности и непречено учество на граѓаните во одлучувањето на локално ниво. Со истражување на состојбите во 8 избрани општини во РМ од аспект на: нивното управувањето со јавните финансии, фискалната транспарентност, контролата и ревизијата на трошењето на јавните пари, преземените реформски активности и иницијативи од граѓаните во последните 3 години, ќе се добијат информации за видот и квантумот на преземени активности на локално ниво по иницијатива на граѓаните.
Една од целите на Обединетите градови и локалните самоуправи од нејзиното создавање во 2004 година е да се создаде Глобална опсерваторија за локална демократија и децентрализација „со цел редовно да се анализираат напредокот и можните обратности на локалната демократија и децентрализацијата низ целиот свет, да се предвидат потенцијални промени и да се анализираат пречките со кои се соочуваат и решенијата потребни за нивно надминување “(Извршно биро на UCLG, јуни 2005 година).
Иницијативата за реформи на локалната самоуправа и јавните служби (ЛГИ), во партнерство со Центарот за истражување на Токвил (Т-РЦ) во Будимпешта, спроведува повеќегодишен проект под наслов „Индикатори за локалното демократско управување“. Проектот има за цел да им помогне на носителите на одлуки и истражувачите да ја проценат и објаснат состојбата на локалната демократија во земјите од Централна и Источна Европа. Иако постојат бројни меѓународни иницијативи за истражување кои ја испитуваат состојбата на демократијата на национално ниво, само ограничен број на компаративни истражувања се започнати на субнационално ниво.
Целта на овој напис е да се проценат импликациите на различните концепти на локалната демократија врз политичкото лидерство. Ние ја преземаме демократијата како идеја да промовираме заедничко добро под околности кога не постои силен постоечки договор за тоа што е ова заедничко добро, што подразбира и како може да се промовира - со значајна квалификација на која оваа промоција не е наметната на општеството со сила или манипулација, но е предмет на јавно оправдување (Барбер, 1984). Оттука, демократијата е тесно поврзана со прашањето што е „добро“ за припадниците на политичката заедница, а со оглед на тоа што локалната демократија подразбира дека локалната самоуправа, како владите на горните нивоа, има процес на колективно самоопределување како нејзин нормативно јадро.
Во ова издание дополнително се осврнуваме на улогата на Советот на единицата на локалната власт, односно на активностите и надлежностите што ги извршуваат општинските советници.Прирачникот има и големо симболично значење за ЗЕЛС и за општините, бидејќи преку него ЗЕЛС го воспоставува првиот чекор на взаемната комуникација со новоизбраните структури во сите нејзини членки, а тоа се сите 80 општини во Република Македонија, заедно со градот Скопје, како посебна единица на локалната власт. Прирачникот го отвора хоризонтот и за натамошното заедничко лобирање за подобрување на законската регулатива и обезбедувањето на поголема финансиска независност на општините, зајакнати општински совети, создавање на ефективна и ефикасна администрација и подобри општински услуги. Поточно, прирачникот треба да ја претставува основата за натамошно унапредување на заедничките напори во насока на обезбедување на модерни европски општини, во кои граѓаните ќе имаат добри услови за живот и квалитетни услуги.