Целта на истражувањето "Учество на граѓанските организации во прекугранична соработка" е да даде јасна слика за учество на граѓанските организации од Република Македонија во програмите за прекугранична соработка, фокусирајќи се на следните прашања:
- Учество на граѓанските организации во проекти за прекугранична соработка,
- Учество на граѓанските организации во процесот на планирање и донесување на одлуки во програмите за прекугранична соработка,
- Соработка меѓу граѓанските организации, општините и другите чинители во проекти за прекугранична соработка.
Реформата во јавната администрација НЕ е суштински законодавен процес, но строго е поврзан со културниот и системски елементи во заедницата. Затоа е од суштинско значење да се земе предвид постоењето / непостоењето на врската помеѓу институциите и граѓаните. Законодавството не може да се развие без да се размисли за постојан процес на информирање, дијалог и размена со граѓаните што ќе воспостави доверба од обете страни што потоа ќе им овозможи на законите/ одредбите да имаат одредена шанса за спроведување.
Актери за демократија: граѓанското општество наспроти локалните власти. Многу често, погрешно, децентрализираната соработка (но не само таа) ги смета избраните претставници како единствен „чист“ израз на локалната демократија. Денес, кога репрезентативната демократија поминува низ тежок период, се прашуваме колку избраниот претставник би можел да биде единствениот демократски глас или актер, за да може да ги пренесе овие капацитети во децентрализирана соработка. Нашата основна претпоставка е дека демократското граѓанско општество, управувано со демократски правила и почитување на критериумите за членство и финансиски одговорно, е реален актер на демократијата. Граѓаните учествуваат со членство, со мислења и активности (честопати многу повеќе отколку што е случај во самите политички партии). Тие дури би можеле да учествуваат во големи, прекугранични движења, многу пошироки и влијателни од самите политички партии. Затоа, тие би можеле да се сметаат целосно, и без никакви сомнежи, вистински актери на демократијата.
На иницијатива на градоначалникот на град Гдањск - Полска, беше спроведено истражување со организации и височини кои претставуваат прашања од граѓанското општество и имаат локални канцеларии во земјите од Источното партнерство.
Локалната самоуправа ги потенцира правото и способноста на локалната надлежните органи, во рамките на законот, да го регулираат и управуваат со значителниот удел во јавните работи. Во локалната демократија тоа е право им се доделува на советите или собранијата составени од членови кои се слободни избрани со тајно гласање и директно одговараат на нивната локална изборна единица. Ова се придржува кон принципот на супсидијарност, кој гарантира дека проблемите се решаваат од страна на оние институции и групи од граѓанското општество, кои се најкомпетентни и најблиски до граѓаните.
Сметајќи дека целта на Советот на Европа е да се постигне поголемо единство меѓу нејзините членки со цел да се зачуваат и реализираат идеалите и принципите што се нивното заедничко наследство; Имајќи предвид дека еден од методите со кои треба да се постигне оваа цел е преку договори од областа на администрацијата;
Во 2007 година, Владата на Република Македонија ја усвои првата Стратегија за соработка на Владата со граѓанското општество и Акциониот план 2007-2011 година. Така, Владата ја истакна важноста на граѓанското општество во целина, со што се отвори основата за нејзината соработка со ГО и презеде систематски пристап во зајакнувањето на основните услови за побрз и поефикасен развој на овој сектор.
Главната цел на студијата е увид во механизмите за меѓусекторска соработка и дијалошки механизми на локално ниво и на таа основа да се донесат серија препораки за понатамошен развој на методологијата и транспарентен систем за финансиска и нефинансиска поддршка за граѓанските организации, на локално ниво.
На кој начин општините ги поддржуваат граѓанските организации? Дали соработката помеѓу локалната самоуправа и граѓанскиот сектор е подобрена? Кои општини јавно објавиле повик за проекти? Публикацијата “Истражување на финансиската и нефинансиската поддршка на граѓанските организации од локалните власти” ги содржи одговорите на овие прашања и многу повеќе.
Оваа публикација е подготвена за потребите на Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман“ – БИМ-ФВ, Скопје, во рамките на проектот „Социјална инклузија и човекови права во Македонија“. Целта на проектот е примена на пристапот заснован на човековите права на полето на намалување на сиромаштијата и социјалната исклученост на национално и на локално ниво, што вклучува идентификување на ранливите групи, нивно директно вклучување во процесите на донесување одлуки што ќе влијаат врз нивниот живот, како и воспоставување систем за мониторинг и отчетност на носителите на обврски. Предмет на оваа анализа беше утврдување на состојбата, односно на потребите во однос на социјалното вклучување на локално ниво во следниве шест општини: Штип, Прилеп, Кичево, Сарај, Чашка и Радовиш.
За правилно функционирање на Советот како „законодавно“ тело на локално ниво, кое ја води политиката и ги усвојува актите во општината, од суштинско значење е неговите членови и членки да поседуваат критични знаења во врска со законските права и надлежности кои тие ги имаат како избрани претставници/претставнички. Оттука, сметаме дека овој Прирачник во голема мера ќе го олесни добивањето на потребни знаења на членовите и членките на општинските совети, ќе разреши некои од дилемите со кои членовите и членките на советите се соочуваат во врска со законското работење. На крајот се надеваме дека употребата на Прирачникот ќе придонесе кон поголема ефикасност, ефективност, транспарентност и спроведување на надзор во вршењето на советничката функција на локално ниво. Прирачникот дава можност за размислување, односно го отвора хоризонтот за натамошно дејствување и креирање на поголема политичка волја од локалните избрани претставници и претставнички во насока на развивање на локалната демократија.
Овој Водич има за цел да одговори на зголемената побарувачка од канцелариите на УНДП и широк спектар на национални чинители за насоки за мноштвото алатки и методи што се користат за мерење, проценка и следење на управувањето на локално ниво. Водичот го користи терминот „локално управување“ за да се покрие опсегот на прашања поврзани со управувањето што постојат на локално ниво, вклучително и децентрализацијата на политиките и процесите, улогите и меѓусебните врски на различни актери и институции, локалната демократија и ефикасноста на локалната самоуправа. Водичот комбинира дискусија за теоретски/концептуални прашања во врска со локалното управување со преглед на минатите и тековните иницијативи за проценка на истото. Зголемувањето на различни проценки и индикатори резултираше во одредена конфузија околу тоа кои алатки да се користат, како треба да се применат како и нивните слабости и јаки страни.
Во дискусиите за тековната криза на Европската унија предизвикана од „НЕ“ на Уставниот договор во Франција и Холандија, понекогаш се заборава дека сѐ, во целата конструкција на Европската унија е повеќе од успешна приказна! Европа во моментот доживува невиден период на стабилност и мир. 60 години по завршувањето на Втората светска војна, 27 европски земји ја градат својата заедничка иднина врз основа на вредностите за мир, демократија и човекови права. Несомнено, демократијата е кревка конструкција, која треба да се зајакнува постојано. Проектот „Градови кои дејствуваат за мир и демократија во Европа“ имаше за цел да ги зближи локалните власти, невладините организации и младите луѓе за да ја проценат и дебатираат нивната улога во изградбата на мирна и демократска Европа.
АЛДА ја координира и поддржува мрежата на 14 локални агенции за демократија (ЛДА) и 3 оперативни партнери (ОП) во нивните активности. АЛДА работи низ проширената Европа. Повеќето од локалните агенции за демократија се наоѓаат во Западен Балкан, но АЛДА е се поактивна во европското соседство со 5 ЛДА во разни земји од Источно партнерство и првиот во Јужното соседство, во Каируан (Тунис), основано во 2017 година. ЛДА и ОП се поддржани од повеќе од 100 партнери (локални власти и граѓански организации) низ цела Европа, обезбедуваат финансиска и политичка поддршка за исполнување на нивниот мандат и за придружба на локалната демократија, зајакнување на граѓанското општество и учество во процесот на донесување одлуки на локално ниво.
Во овој извештај е претставена деталната програма за активностите на локалните агенции за демократија во 2018 година.
Овој документ се заснова на работата извршена во последните пет години од страна на нашите 350 членови, локално и регионално избрани претставници. Ние работиме заедно низ целиот регион и градови во Европа за да се осигураме дека ќе се слушнат гласовите на нашите заедници. Нашата цел е да ја зајакнеме Европската унија преку вклучување на регионалните и локалните власти во процесот на одлучување на ЕУ, тесно соработување со сите нивоа на власт и директно со граѓаните преку постојан дијалог. Ние сакаме локално да ги прицврстуваме политиките на ЕУ и да бидеме сигурни дека тие соодветно се снабдени.
Проектот насловен како „Добро владеење на општинската демократија и граѓанското учество на ниво на локална самоуправа“ содржи активности кои се насочени кон иницирање општествени промени на локално ниво во РМ, во насока на доследно практикување на демократските вредности и непречено учество на граѓаните во одлучувањето на локално ниво. Со истражување на состојбите во 8 избрани општини во РМ од аспект на: нивното управувањето со јавните финансии, фискалната транспарентност, контролата и ревизијата на трошењето на јавните пари, преземените реформски активности и иницијативи од граѓаните во последните 3 години, ќе се добијат информации за видот и квантумот на преземени активности на локално ниво по иницијатива на граѓаните.
Бидејќи демократијата не е настан, туку комплексен и континуиран процес, од суштинско значење е неговото формирање и развој да бидат соодветно управувани и негуваат. Во овој поглед, овој прирачник ќе биде многу корисна алатка во процесот на промовирање и развој за демократија на локално ниво. Тоа ќе биде суштински референтен документ за сите оние кои се вклучени во политичките и административните процеси на демократизација. Тоа ќе го подобри капацитетот на луѓето да управуваат со различностите и да дизајнираат соодветни системи за да одговараат на различни нивоа и степени на демократизација.
Иницијативата за реформи на локалната самоуправа и јавните служби (ЛГИ), во партнерство со Центарот за истражување на Токвил (Т-РЦ) во Будимпешта, спроведува повеќегодишен проект под наслов „Индикатори за локалното демократско управување“. Проектот има за цел да им помогне на носителите на одлуки и истражувачите да ја проценат и објаснат состојбата на локалната демократија во земјите од Централна и Источна Европа. Иако постојат бројни меѓународни иницијативи за истражување кои ја испитуваат состојбата на демократијата на национално ниво, само ограничен број на компаративни истражувања се започнати на субнационално ниво.
Денес, Советот на европски општини и региони (ЦЕМР) е најшироката организација што ги претставува Европските локални и регионални влади. Нејзините членови се 54 национални здруженија на општини и региони од 40 европски земји, кои претставуваат над 100 000 локални и регионални власти. Нашата сила се потпира на силна соработка помеѓу Генералниот секретаријат, со седиште во Брисел и Париз, експерти од нашите здруженија членки и активни локални и регионални политичари. Заедно, ние се залагаме за вистинско партнерство помеѓу сите чинители на европското управување и за примена на принципот каде треба да се справат со најнискиот или најмалку централизираниот надлежен орган.
Во ова издание дополнително се осврнуваме на улогата на Советот на единицата на локалната власт, односно на активностите и надлежностите што ги извршуваат општинските советници.Прирачникот има и големо симболично значење за ЗЕЛС и за општините, бидејќи преку него ЗЕЛС го воспоставува првиот чекор на взаемната комуникација со новоизбраните структури во сите нејзини членки, а тоа се сите 80 општини во Република Македонија, заедно со градот Скопје, како посебна единица на локалната власт. Прирачникот го отвора хоризонтот и за натамошното заедничко лобирање за подобрување на законската регулатива и обезбедувањето на поголема финансиска независност на општините, зајакнати општински совети, создавање на ефективна и ефикасна администрација и подобри општински услуги. Поточно, прирачникот треба да ја претставува основата за натамошно унапредување на заедничките напори во насока на обезбедување на модерни европски општини, во кои граѓаните ќе имаат добри услови за живот и квалитетни услуги.